Tylko w USA oszuści internetowi wyłudzili w ubiegłym roku aż 143 mln dolarów. Również w Polsce rok rocznie odnotowywana jest coraz większa liczba cyberprzestępstw, w tym także różnego rodzaju oszustw i wyłudzeń pieniędzy. Jak się przed nimi chronić?
Oszustwa matrymonialne w internecie – jak działają?
Na oszustwa w internecie polegające na wyłudzeniu pieniędzy można natknąć się niemal codziennie. To dlatego, że oszuści są sprytni i opracowali wiele metod na wyłudzenie pieniędzy przez internet. Wszystkie mają jeden element wspólny – żerują na łatwowierności i naiwności ofiar.
Jakie typy oszust internetowych spotyka się najczęściej?
- Oszustwa nigeryjskie – jedne ze starszych wyłudzeń w internecie. Oszuści w mailu podają się za uchodźcę politycznego lub krewnego, który prosi o pomoc w odzyskaniu pieniędzy, np. odszkodowania od jakiegoś kraju; często pada tu Nigeria. Aby to zrobić, proszą o pożyczenie pieniędzy, twierdząc, że w zamian podzielą się zyskiem.
- Oszustwa loteryjne – fałszywa wiadomość o wygranej, jej warunkiem jest wpłata sumy na konto.
- Phishing – wykradanie informacji o osobie, jej danych czy numerów PIN. Przestępcy wysyłają np. maile z linkami do duplikatów stron banków, z których mogą przechwycić dane.
- Fałszywa ogłoszenie o pracy – nieprawdziwy pracodawca prosi o wszelkie dane, w tym numer konta, by można było w przyszłości wypłacić wynagrodzenie. Później dane te służą do oszukiwania innych osób.
Szczególnym rodzajem oszustwa w internecie jest oszustwo matrymonialne. Ich sprawcy budują zażyłe relacje ze swoimi ofiarami. Często najpierw dokładnie śledzą ich profile w mediach społecznościowych, korzystając przy tym z fałszywych kont. Ofiarami takich przestępstw najczęściej padają kobiety, które oszuści rozkochują w sobie, a potem okradają.
Oszustwo internetowe na „amerykańskiego żołnierza” i inne
Jednym z często spotykanych sposobów na wyłudzenie pieniędzy przez internet jest tzw. oszustwo na „amerykańskiego żołnierza”. Polega na tym, że oszuści matrymonialni z Ameryki zaczepiają kobiety w mediach społecznościowych i podają się za amerykańskiego żołnierza przebywającego na misji w Iraku lub Afganistanie. Następnie prowadzą z nimi długą korespondencję w internecie. Rozmowa nabiera charakteru zażyłego i osobistego, padają deklaracje miłości i prośby zawarcia małżeństwa. W końcu oszust pod jakimś pozorem prosi o przelanie pieniędzy, np. aby mógł opuścić jednostkę albo na leczenie. Czasem oszust idzie dalej i twierdzi, że pieniądze nie dotarły, przez co wpadł w kłopoty i potrzebuje kolejnej sumy. W ten sposób wyłudzanie pieniędzy trwa dalej. Potem ślad po oszuście znika.
Wariantów matrymonialnego oszustwa internetowego jest więcej. Oszuści matrymonialni na FB potrafią podać się np. amerykańskiego inżyniera, bogatego wdowca z Francji, syryjskiego medyka czy nawet więzienia w Burkina Faso.
Oszuści matrymonialni z Ameryki niekoniecznie są z Ameryki
Oszuści matrymonialni z zagranicy niekoniecznie muszą pochodzić z USA. Pozorni oszuści matrymonialni z Ameryki zdjęcia i fałszywe historie na swoich profilach w mediach społecznościowych kradną z interentu. To właśnie na Facebooku oszuści matrymonialni najczęściej „łowią” swoje ofiary. A jako, że kradną tożsamość innych ludzi, to w praktyce mogą pracować z dowolnego miejsca na ziemi. Dlatego też są tak trudni do wykrycia przez służby i schwytani.
Wyłudzanie pieniędzy przez internet – co powinno wzbudzić Twoją czujność?
Przed oszustwami internetowymi ostrzega policja. I apeluje o zachowanie szczególnej czujności w sieci.
- Zwracać uwagę na podejrzane wiadomości, szczególnie jeśli pochodzą z firm czy banków, z których usług nie korzystamy.
- Zwracać uwagę czy adres e-mail należy do wskazanej w wiadomości firmy.
- Nie wierzyć w wyjątkowe okazje, super oferty, niepowtarzalne wygrane.
- Nie przelewać pieniędzy nieznajomym.
Wyłudzenie pieniędzy i sposób na ich odzyskanie
Wyłudzenie pieniędzy przez internet to przestępstwo, które jest ścigane na podstawie Kodeksu karnego. Oszustwo internetowe określa paragraf 1. art. 286 kodeksu karnego: „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”.
K.k. nie podaje od jakiej kwoty wyłudzenie pieniędzy przez internet, ani od jakiej kwoty oszustwa internetowe mają miejsce. Ewentualnie rozróżnić można oszustwo na kwoty nieznaczne oraz duże pieniądze. W pierwszym przypadku kara może być łagodniejsza, w drugim ostrzejsza – nawet do 10 lat.
Gdzie zgłosić wyłudzenie pieniędzy? O takiej sprawie należy powiadomić policję lub prokuraturę. Niestety, szanse na wykrycie sprawców i odzyskanie pieniędzy wyłudzonych w interencie są niskie. Wyłudzenie pieniędzy i sposób na ich odzyskanie to zazwyczaj zawiła procedura prawnicza. Pieniędzy, jeśli udało się ustalić sprawcę, możemy domagać się zarówno na drodze prawnej, jak i cywilnej. W rozwiązaniu sprawy pomóc mogą profesjonaliści z Kancelaria Śledczej.
Konsekwencje oszustw internetowych są przykre i dotkliwe dla ofiar, bez względu na rodzaj oszustwa. Dlatego w internecie należy mieć się na baczności cały czas, a niejasne, podejrzane wiadomości oraz niespodziewane znajomości traktować z potrójną podejrzliwością.