Dziedziczenie spadku po rodzicach – co musisz wiedzieć?

Śmierć rodzica to bardzo trudne doświadczenie. Niestety najczęściej wiąże się również z koniecznością zorganizowania pogrzebu i załatwienia wielu innych kwestii. Sprawy spadkowe często schodzą na dalszy plan – zwłaszcza że potrafią wywołać wiele negatywnych emocji w rodzinie. Aby uniknąć ewentualnych konfliktów, warto merytorycznie przygotować się do rozmów z bliskimi. Od czego zależy, kto dziedziczy dom po rodzicach? Czy dziedziczy się długi po rodzicach? Ile czasu jest na ewentualne odrzucenie spadku? Odpowiadamy na najczęstsze pytania związane z dziedziczeniem majątku po rodzicach.

Dziedziczenie testamentowe czy dziedziczenie ustawowe?

W Polsce wyróżnia się dwa typy dziedziczenia majątku: dziedziczenie ustawowe oraz dziedziczenie testamentowe.

Dziedziczenie testamentowe ma miejsce, gdy zmarły pozostawia po sobie testament. Wówczas majątek przypada osobie wymienionej w testamencie. Jeśli jednak rodzic miał kilkoro dzieci, a majątek zdecydował się pozostawić tylko jednemu, pozostali potomkowie są uprawnieni do zachowku. Ile wynosi zachowek? W przypadku dorosłej osoby jest to połowa wartości spadku, jaki otrzymałaby, gdyby do skutku doszło dziedziczenie ustawowe, w przypadku osób małoletnich lub dorosłych, ale trwale niezdolnych do pracy – dwie trzecie.

Z kolei dziedziczenie ustawowe następuje, gdy zmarły nie pozostawia testamentu. W tym przypadku prawo ściśle określa kolejność, w jakiej spadek przysługuje poszczególnym członkom rodziny. Oznacza to, że dziedziczenie po rodzicach bez testamentu jest standardem – dzieci zmarłego (wraz z małżonkiem) zgodnie z prawem są pierwsze w kolejności do spadku po rodzicu.

Podatek od spadku w 2018 – kogo dotyczy?

Najbliższa rodzina zmarłego zaliczana jest do tak zwanej zerowej grupy podatkowej. Oznacza to, że jest zwolniona z podatku związanego ze spadkiem czy też darowizną. Do grupy tej zaliczają się: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie itp.), zstępni (dzieci, wnuki itp.), rodzeństwo, ojczym, macocha czy pasierb. Dotyczy to również rodziny adopcyjnej.

Aby jednak nie zostać obciążonym podatkiem, należy złożyć oświadczenie nabycia majątku w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego.

Dziedziczenie długów po rodzicach – co zrobić?

Nie zawsze jednak spadek wiąże się z zyskami. Zdarza się, że rodzice pozostawiają po sobie długi. Co w takiej sytuacji? Jeśli spadkobierca nie chce odziedziczyć długów, musi odrzucić spadek. Można to zrobić w sądzie lub u notariusza. Szczegółowo opisaliśmy ten proces w tekście ‘Odrzucenie spadku – jak to zrobić?’. Warto pamiętać, że jeśli spadkobierca posiada potomstwo, ono również będzie musiało odrzucić spadek.

Czy dziecko adoptowane dziedziczy po rodzicach biologicznych?

Dziecko adoptowane ma takie samo prawo do spadku, jak dziecko biologiczne – jeśli zostało w pełni przysposobione. Podobnie nie ma znaczenia, czy dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego, czy też nie.

Dziedziczenie po rodzicach – kto ile dostanie?

Schemat podziału spadku tylko pozornie wydaje się prosty – jeśli krewnych jest dużo, potrafi być bardzo skomplikowany. Ujmując rzecz najprościej, można jednak stwierdzić, że małżonek i dzieci spadkodawcy dziedziczą równe części majątku, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ spadku. Jeśli więc dzieci jest trójka lub mniej, wszyscy otrzymają po równej części majątku, jednak gdy dzieci się więcej – część przypadająca małżonkowi będzie większa. Przykładowo – gdy dzieci jest szóstka, małżonek otrzyma ¼ spadku, a każde z dzieci – 1/8.

Dziedziczenie mieszkania po rodzicach – jak je podzielić?

Co w sytuacji, gdy spadkodawca pozostawia po sobie nieruchomość podzieloną pomiędzy kilku członków rodziny? Najpopularniejszym rozwiązaniem jest wówczas konsultacja z prawnikiem  i doprowadzenie do porozumienia pomiędzy krewnymi, w wyniku którego jedna osoba wykupuje mieszkanie, spłacając należności pozostałym krewnym. Jeśli krewni nie są w stanie dojść do porozumienia, decyzję podejmuje sąd.

Wniosek o spadek po rodzicach – czy trzeba go składać?

Aby otrzymać spadek po rodzicu, można złożyć specjalne oświadczenie przed sądem lub u notariusza. Warto to zrobić, jeśli spadkobiercy zależy na czasie. Jeśli jednak czas nie jest dla niego istotny, nie musi on robić nic – po upływie sześciu miesięcy następuje automatyczne przyjęcie spadku.