Ściągalność alimentów w Polsce wynosi jedynie około 20% – oznacza to, że aż 80% osób, które powinny je płacić, nie wywiązuje się ze swojego obowiązku. W 2017 roku zaległości alimentacyjne w Polsce sięgały 11 mld złotych. Co możesz zrobić, gdy były partner nie płaci na dziecko. Do kogo się zwrócić. Czy zaległe alimenty ulegają przedawnieniu? W tym tekście znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania.
Zaległe alimenty – komornik
Pierwsze działania, jakie powinieneś podjąć, gdy dłużnik nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego (zobacz też tekst: Alimenty na dzieci – jak je uzyskać?), to skierowanie sprawy do komornika. Aby komornik mógł przystąpić do próby wyegzekwowania alimentów, musisz dostarczyć mu wyrok sądu uzupełniony o klauzulę wykonalności. Powinieneś też przekazać wszelkie przydatne informacje na temat dłużnika – gdzie mieszka, gdzie pracuje, z czego się utrzymuje, czy posiada jakieś wartościowe przedmioty materialne.
Zazwyczaj komornik rozpoczyna egzekucję od zajęcia pensji dłużnika. W przypadku umowy o pracę może przejąć 60% wynagrodzenia, w przypadku umowy zlecenie lub umowy o dzieło może to być nawet cała kwota.
Zdarza się, ze komornik nie jest w stanie wyegzekwować alimentów od dłużnika – na przykład w sytuacji, gdy ten pracuje na czarno. Jeśli przez okres dwóch miesięcy pełna egzekucja nie dojdzie do skutku, uznaje się ją za nieskuteczną. Rodzic może wówczas zwrócić się do Funduszu Alimentacyjnego po wsparcie.
Zaległe alimenty a Fundusz Alimentacyjny
W sytuacji, gdy niemożliwe jest odzyskanie zaległych oraz otrzymanie bieżących alimentów na dziecko, rodzic może zwrócić się do Funduszu Alimentacyjnego. Jednak aby otrzymać takie świadczenie, musi być spełniane kryterium dochodowe – dochód na osobę w rodzinie nie może więc przekraczać 725 zł netto. Alimenty z funduszu nie będą też nigdy wyższe niż 500 zł netto. Dodatkowo, aby zostały przyznane, rodzic musi wykazać, że przez co najmniej ostatnie 2 miesiące nie być w stanie wyegzekwować pełnej kwoty bieżących lub zaległych alimentów.
Warto również wspomnieć, że alimenty z Funduszu Alimentacyjnego przysługują jedynie dzieciom, które nie ukończyły jeszcze 18 lat lub nie ukończyły 25 lat, a nadal się uczą.
Zaległe alimenty na dziecko – wsparcie gminy
Rodzic, który dochodzi zaległych alimentów, może zwrócić się o wsparcie również do swojej gminy – musi wówczas złożyć wniosek o egzekucję administracyjną. Gmina może wówczas podjąć działania zmierzające do mobilizacji dłużnika do pracy – skierować go do Urzędu Pracy, jeśli jest bezrobotny lub zażądać oświadczenia majątkowego. Może również zabrać dłużnikowi prawo jazdy lub złożyć do prokuratury wniosek o ściganie dłużnika za przestępstwo nie alimentacji. Ten ostatni środek stosowany jest w ostateczności, gdy dłużnik uporczywie uchyla się od obowiązku zapłaty alimentów. Za działanie takie grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.
Zaległe alimenty od rodziny dłużnika
Rodzic może również domagać się zapłaty alimentów przez rodzinę dłużnika. W pierwszej kolejności zobowiązani są do tego rodzice, w drugiej – dziadkowie dłużnika, a w trzeciej – jego rodzeństwo. Sąd jednak bierze pod uwagę sytuację majątkową tych osób, może więc uznać, że mają one zaspokajać jedynie część potrzeb dziecka uprawnionego do alimentów.
Czy zaległe alimenty ulegają przedawnieniu?
Zgodnie z art. 137 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego roszczenie o alimenty ulega przedawnieniu po upływie 3 lat. Oznacza to, że jeśli nie otrzymałeś alimentów za styczeń 2015, to od stycznia 2018 roku nie możesz już żądać ich spłaty. Możesz jednak nadal ubiegać się o alimenty, które miały być przyznane po tym terminie.
Jest jednak wyjątek od tej reguły. Przedawnienie nie dotyczy bowiem roszczeń przysługujących niepełnoletniemu dziecku od rodzica, który posiada władzę rodzicielską (więcej o władzy rodzicielskiej napisaliśmy w artykule: Władza rodzicielska a opieka nad dzieckiem po rozwodzie – czym się różnią?). Oznacza, że jeśli rodzic nie płacił alimentów przez okres od np. 11 do 15 roku życia dziecka, to czas przedawnienia zacznie być liczony od momentu ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Wówczas przez kolejne 3 lata może ono żądać spłaty zaległych roszczeń.