Alimenty na małżonka po rozwodzie – co musisz wiedzieć?

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że po rozwodzie sąd może zasądzić alimenty nie tylko na dzieci. Zdarza się, że takie świadczenie przysługuje też jednemu z małżonków. Kiedy można ubiegać się o alimenty od małżonka, jaka jest ich maksymalna wysokość i od czego ona zależy? Wyjaśniamy.

Kiedy alimenty na byłego małżonka?

Alimenty na byłego małżonka po rozwodzie przysługują w trzech sytuacjach:

• Alimenty dla małżonka po rozwodzie bez orzekania o winie – w takiej sytuacji strona pozywająca o świadczenie musi udowodnić przed sądem, że po zakończeniu małżeństwa znalazła się w niedostatku.
• Alimenty dla małżonka w przypadku, gdy sąd orzekł winę obu stron – podobnie jak w poprzednim przykładzie, jeden z małżonków musi udowodnić przed sądem niedostatek.
• Alimenty dla małżonka, który nie został uznany winnym rozpadu pożycia małżeńskiego – jeśli sąd orzeknie o winie jednego z małżonków, druga strona nie musi wykazywać niedostatku. Wystarczy, że udowodni, iż po rozwodzie jej sytuacja finansowa uległa zmianie na gorsze.

Jak widać, rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie jednego z małżonków jest w tym przypadku korzystnym rozwiązaniem. Więcej na ten temat napisaliśmy w artykule: Rozwód za porozumieniem stron czy z orzekaniem o winie – które rozwiązanie wybrać? oraz Rozwód z orzeczeniem o winie – kiedy możesz go uzyskać?.

Separacja a alimenty na małżonka

W przypadku separacji małżonkowie również mają prawo dochodzić alimentów. Podobnie jak w przypadku rozwodu, pod uwagę brana je wina lub jej brak – można więc stwierdzić, że alimenty będą przysługiwać w trzech takich samych przypadkach, jak w sytuacji orzeczenia rozwodu. Analogicznie do rozwodu, w przypadku orzeczenia separacji z wyłącznej winy jednego z małżonków, drugi na potrzeby orzeczenia o alimentach nie musi wykazywać niedostatku – wystarczy, że udowodni, iż jego sytuacja materialna się pogorszyła.

Warto zwrócić uwagę na to, że jeśli małżonkowie pozostają w separacji, nie będzie miał mocy przepis mówiący o ustaniu alimentów, gdy osoba je otrzymująca zawrze nowy związek małżeński. Separacja nie rozwiązuje bowiem małżeństwa, co oznacza, że partnerzy nie mogą związać się formalnie z inną osobą.

Więcej informacji o separacji znajdziesz w artykule: Rozwód a separacja – czym się różnią?.

Alimenty na małżonka – wysokość

Ustalenie wysokości alimentów na małżonka zależy zarówno od potrzeb tego pierwszego, jak i od możliwości finansowych zobowiązanego do płacenia.

W sytuacji, gdy alimenty przysługują jednemu z małżonków ze względu na obciążenie drugiego winą za rozpad pożycia, sąd pod uwagę bierze to, w jakiej sytuacji finansowej pokrzywdzony małżonek znajdzie się po rozwodzie – w porównaniu do tego, w jakiej znajdował się, gdy małżeństwo funkcjonowało prawidłowo. Pod uwagę nie jest natomiast brane to, jak wyglądała sytuacja finansowa obojga małżonków przed ślubem.

Natomiast jeśli alimenty zasądzone są z powodu tego, iż jeden z małżonków znajduje się w stanie niedostatku (w przypadku rozwodu bez orzekania o winie lub z orzeczeniem o winie obu stron), sąd ustala taką kwotę alimentów, która pozwoli na zniwelowanie tego stanu i zaspokojenie potrzeb małżonka uprawnionego do alimentów – oczywiście w miarę możliwości finansowych małżonka zobowiązanego.

Alimenty na małżonka – jak długo przysługują?

Alimenty na małżonka po rozwodzie nie zawsze są dożywotnie. Zazwyczaj przysługują przez okres pięciu lat od momentu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie (za wyjątkiem sytuacji, w której płaci je małżonek, co do którego sąd orzekł wyłączną winę rozpadu małżeństwa – wówczas nie ma ograniczenia czasowego). Mogą jednak wygasnąć wcześniej – na przykład, gdy osoba, na rzecz której są świadczone, wstąpi w nowy związek małżeński (dotyczy to również wspomnianej sytuacji, w której alimenty wypłacane są osobie uznanej za niewinną rozpadu związku).

Okres świadczenia alimentów na byłego małżonka po rozwodzie może też ulec wydłużeniu na wniosek uprawnionego. Zdarza się to na przykład gdy małżonek uległ wypadkowi, który powoduje jego niezdolność do pracy.

Warto również wspomnieć, że w przypadku separacji także nie ma ograniczenia czasowego co do wypłacania alimentów.